Uzmanlar ayrıntılıca anlattı! İşte doların düşüşünde tesirli olan 3 faktör

Merkez Bankası’nın eylül ayında başladığı faiz indirimleriyle sert halde yükselen döviz kurlarında bu hafta tarihi bir düşüş yaşandı. 20 Aralık Pazartesi günü 18,40 ile tepeyi gören dolar/TL’de, hükümetin pazartesi gece açıkladığı önlemler sonrasında çok sert düşüş görüldü. Dalgalanmalar olsa da kur hafta içinde bir orta 10,27 düzeyine kadar geriledi.

DOLARIN DÜŞÜŞÜNDE ÜÇ FAKTÖR

Hükümet cephesi kur düşüşünü büsbütün “Kur Muhafazalı TL Mevduat” uygulamasına bağlı olarak bireylerin döviz bozdurmasına bağlamaya çalışsa da, uzmanlar farklı faktörlere de işaret ediyor. Uzmanlar, doların bu haftaki düşüşünde üç faktörü öne çıkarıyor.

1- MERKEZ’İN ÖRTÜLÜ MÜDAHALELERİ

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati başta reddetse de sonrasında bu hafta Merkez Bankası ve Hazine’nin kura müdahalesini üstü kapalı olarak kabul etti.

Ekonomist Haluk Bürümcekçi’nin Sözcü ile paylaştığı hesaplamasına nazaran, 20-23 Aralık periyodundaki dört günde TCMB tarafından yapılan döviz satışının büyüklüğü toplamda 9 milyar dolar oldu. Birinci iki günde toplam 5,5 milyar dolar olan TCMB’nin döviz satışı, üçüncü günde 3,1 milyar dolar, dördüncü günde ise yaklaşık 400 milyon dolar oldu. Böylelikle aralık ayının 23 günlük devrinde TCMB’nin direkt ve örtülü toplam döviz satışı 18 milyar dolara ulaştı. TCMB’nin yüklü dolar satışları, kurdaki düşüşte tesirli faktörlerin başında geliyor.

2- KUR MUHAFAZALI MEVDUAT

TCMB’nin artan enflasyona karşın faiz indirimlerine giderek para musluklarını açması TL’den kaçışa neden olurken, hükümet bu kaçışı durdurmak için bir atılım yaptı. “Kur Muhafazalı TL Mevduat” uygulamasıyla, dolar kurundaki artışın mevduat faizini aşması durumunda Hazine’nin fark ödemesi yapması kararlaştırıldı. Döviz mevduatlardan TL’ye dönüş için de misal bir uygulama Merkez Bankası tarafından hayata geçirildi. Bu uygulamanın Hazine için büyük bir borç yükü riski yarattığı, enflasyonu daha da artırabileceği, fakirlerden zenginlere servet transferi manasına geleceği ikazlarında bulunan uzmanlar, kısa vadede ise TL’den dövize kaçışın bu yolla durdurulmasının ihtimal dahilinde olduğuna işaret ediyor.

Öte yandan, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) haftanın birinci günü, yani 20-21 Aralık periyodu için şimdi döviz hesaplarda düşüş değil artış olduğuna işaret ediyor lakin öteki günlerin verisi şimdi yayımlanmadı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, dün Kur Muhafazalı TL Mevduata ait açıklamasında “Programın açıklanmasından beri Türk lirası mevduatlar bugün saat 15.00 prestijiyle 23,8 milyar liranın üzerinde arttı ve ivmelenerek artmaya devam ediyor.” demişti.

3- KREDİ FAİZLERİNDE ÇOK SERT ARTIŞ

TCMB’nin siyaset faizini son üç ayda toplamda 500 baz puan düşürerek yüzde 14’e çekmesine karşın, kısa vadeli ticari kredi faizleri dışında başka kredi cinslerinde faiz düşüşü olmamıştı. Bu hafta ise kredi faizlerinde çok sert yükseliş oldu. Ticari kredi ve gereksinim kredisinde faizler yüzde 30’lara kadar yükseldi. Kimi bankalarda bu oranlar yüzde 40’lı düzeyleri buldu. TL mevduat faizlerinde de bu hafta 3-4 puanlık yükseliş yaşandı.

Bankacılık kaynakları bu durumun, düşük siyaset faizi ortamında oluşan yüksek dolarizasyon ve TL likidite sıkışıklığı sürecinde, yılsonu yaklaşırken bankaların bilançolarını korumak için TL’ye daha yüksek faiz vermesi yarışı ve bunun sonucu artan fonlama maliyetlerinin kredi faizlerine yansımasından kaynaklandığını söylüyor.

Ocak ve şubat aylarında resmi tüketici enflasyonun yüzde 30’lara yaklaşacağı beklentisi ve sermaye yeterlilik oranlarındaki bozulmaya karşı tedbirler de bankaları kredi faizlerini yükseltmeye itti. Kredi faizlerindeki ve mevduat faizlerindeki sert artış, TL’nin paha çıkarında tesirli olan bir başka faktör oldu.

İktisat Haberleri